13 năm sau khi SCIC thành lập, những vấn đề về quản lý vốn Nhà nước nối được lật lại và chuyển trách nhiệm cho một tổ chức mới.
- 19-09-2018 SCIC về "siêu Uỷ ban": Mối lo "quốc gia nhỏ trong một Nhà nước lớn"?
- 05-09-2018 Siêu Uỷ ban có thể đi vào hoạt động trong tháng 10
- 31-08-2018 Chê SCIC, nhiều doanh nghiệp muốn về “siêu uỷ ban” cho “xứng tầm”
Ngày 30/9 tới đây, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước sẽ chính thức ra mắt sau hơn nửa năm khai sinh và 2 năm từ khi xuất hiện lần đầu trong Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. “Siêu ủy ban” này sẽ chịu nghĩa vụ quản lý vốn tại 19 đơn vị gồm 7 tập đoàn, 12 tổng công ty, trong đó có Tổng công ty Đầu tư và kinh dinh vốn quốc gia (SCIC) với tổng số vốn ước tính khoảng 2,2 triệu tỷ đồng.
Sự ra đời của "siêu ủy ban" được kỳ vọng sẽ thống nhất tư cách đại diện chủ sở hữu Nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty đúng nghĩa như thông lệ quốc tế về quản trị doanh nghiệp.
13 năm trước, đây cũng là ý định khi SCIC được thành lập. Mục đích của SCIC lúc đó là tách bạch chức năng quản lý và sở hữu vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp do các Bộ, Ủy ban quần chúng. # các tỉnh và đô thị chuyển giao. Con đường vạch ra cho SCIC dựa trên sự thành công của những mô hình na ná ở nhiều nước như Tập đoàn Temasek của Singapore hay Khazanah của Malaysia…
Tuy nhiên, đến nay khoảng cách giữa “Temasek Việt Nam” và Temasek Singapore vẫn còn rất xa.
Xét trên mặt thu nạp vốn, sau hơn 13 năm, chủ thể vốn tại các doanh nghiệp quốc gia vẫn đấu phân mảnh. Nhiều đơn vị vẫn thuộc quản lý của Bộ và UBND các tỉnh, tỉnh thành, trong đó có các tập đoàn lớn quy mô vốn chục ngàn tỷ đồng.
Nghị quyết Chính phủ về danh mục thoái vốn Nhà nước tuổi 2017-2020, Thủ tướng đã đề nghị 6 bộ và 16 địa phương chuyển giao 62 doanh nghiệp (DN) với tổng số vốn Nhà nước trên 11.200 tỉ đồng về SCIC để triển khai bán phần vốn quốc gia. Tuy nhiên, đến nay, SCIC mới chỉ thu nạp 25 doanh nghiệp với tổng vốn quốc gia hơn 862 tỉ đồng trên tổng vốn điều lệ là 2.068 tỷ đồng.
Trong buổi đàm đạo vào tháng 8, ông Nguyễn Đức Chi, chủ toạ HĐTV SCIC từng cho biết, công ty rất hăng hái trong hoạt động thu nạp chuyển giao, thành lập nhiều đoàn công tác làm việc nhưng kết quả vẫn thấp. Nhiều bộ ngành, địa phương không muốn triển khai thực hành bàn giao về cho SCIC.
Xét trên mặt đầu tư và kinh dinh vốn, dấu ấn của SCIC chưa rõ nét. Công ty TNHH MTV Đầu tư SCIC (SIC) – đơn vị đầu tư chủ chốt của SCIC xuất hiện với tần suất thấp trong các lĩnh vực và khá thận trọng rót vốn. phần đông tiền của SCIC được gửi ngân hàng và mua trái phiếu.
Theo báo cáo tài chính nửa đầu 2018, tổng tài sản của SCIC đạt 41.749 tỷ đồng. Trong số hơn 40.337 tỷ đồng đầu tư ngắn hạn và dài hạn, 62% giá trị được SCIC gửi tại ngân hàng và mua trái phiếu (hơn 6.000 tỷ đồng).
Giá trị các khoản đầu tư vào các doanh nghiệp bằng nguồn vốn của SCIC được ghi nhận theo phương pháp vốn chủ sở hữu chỉ hơn 541 tỷ đồng, đầu tư bất động sản 31,2 tỷ đồng.
phần nhiều giá trị còn lại là các khoản đầu tư góp vốn dài hạn do SCIC hấp thu bàn giao đại diện chủ sở hữu quốc gia hơn 12.980 tỷ đồng.
2 năm gần đây, SCIC trội lên với vai trò “người thoái vốn” tại các doanh nghiệp với đích tối đa hóa giá trị hơn là một “nhà đầu tư”.
Kỳ vọng và thách thức với “Siêu ủy ban”
Với việc thành lập Ủy ban quản lý vốn quốc gia, nhiệm vụ thống nhất dắt mối đại diện vốn tại doanh nghiệp được lật lại. Từ con số 30 tập đoàn và tổng công ty theo dự thảo nghị định ban đầu, lượng doanh nghiệp về Siêu ủy ban đã giảm xuống 19. Đây đều là các đơn vị lớn của nhà nước với quy mô vốn chục ngàn tỷ đồng, vượt trên SCIC.
Khi đề xuất thành lập Ủy ban quản lý vốn được nêu ra, tiến sĩ Lê Đăng Doanh từng cho rằng, “siêu ủy ban” thành lập sẽ giải phóng các bộ, ngành khỏi nhiệm vụ quản lý doanh nghiệp quốc gia và đại diện chủ sở hữu, khắc phục các biểu hiện của “lợi ích nhóm”.
Mặt khác với SCIC, sau khi về trực thuộc ủy ban, sẽ có nhiệm vụ cấp nguồn vốn mồi cho 18 tập đoàn, tổng công ty còn lại. song song, SCIC sẽ trở nên dụng cụ của ủy ban, tiếp tục quản lý các doanh nghiệp vừa và nhỏ có vốn Nhà nước.
"SCIC sẽ giúp ủy ban không phải lo thêm việc thoái vốn doanh nghiệp nhỏ, chỉ phải tập kết quản lý 19 tập đoàn lớn, làm sao nguồn lực không chồng chéo, phát huy được vai trò của SCIC", ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) nhận định.
Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng lớn nhất là giao hội đầu mồi quản lý vốn tại 19 tập đoàn kinh tế, tổng công ty lớn về một đơn vị duy nhất, vẫn còn những nghi ngại xung quanh vai trò và năng lực hoạt động của "siêu ủy ban".
Một trong những quan điểm được đặt ra là tính hiệu quả trong việc quản lý đồng vốn quốc gia tại doanh nghiệp. Thực tế, “Siêu ủy ban” chỉ chịu bổn phận tại 19 đơn vị lớn, các doanh nghiệp vừa nhỏ vẫn sẽ được đưa về SCIC và giao quản lý. SCIC sẽ đứng ở vai trò độc lập và chịu trách nhiệm về các đơn vị này trước ủy ban. Các doanh nghiệp quốc phòng an ninh vẫn do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý, ngân hàng thương mại do nhà băng Nhà nước quản lý…
Bên cạnh đó, chuyên gia cũng lo ngại về việc chuyển nhiệm vụ hành chính từ nhiều bộ về một “siêu Ủy ban” hành chính khác. Chuyên gia kinh tế Lưu Bích Hồ cho rằng, "siêu ủy ban" phải hội tụ vào việc quản lý được nguồn vốn, không để xảy ra tình trạng vừa "đá bóng vừa thổi còi" như một số bộ, ngành trước đây. Việc giao quyền cho ủy ban theo ông Bích Hồ là quan trọng, nhưng khi có quyền thì ủy ban phải thực hiện cho tốt, làm đúng, rõ ràng minh bạch, uy tín, thì mới có uy chứ không chỉ có quyền. Điều này không dễ thực hiện trong phạm vi hệ thống quyền lực và các mối quan hệ đan xen rất phức tạp bây chừ.
Tổng kết lại, chủ trương thành lập một ủy ban về quản lý vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp là cấp thiết và hợp lý. Tuy nhiên, việc vận hành và hiệu quả mang lại như thế nào vẫn cần cứ trên phương thức triển khai thực tiễn. Kết quả cần phải chờ thời gian chứng minh.
Theo Lê Hải
NDH
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét