Nội các của ông Trump đã sang nhiều xáo trộn bởi những dị đồng quan điểm về chuyện có nên áp thuế một cách rắn rỏi để buộc các nước khác phải nhượng bộ hay không.
- 04-06-2018 Nỗi lo chiến tranh thương mại "phủ bóng đen" lên ngành hàng không thế giới
- 01-06-2018 thương mại toàn cầu nếm trái đắng vì cuộc chiến tranh thương nghiệp của Tổng thống...
- 29-05-2018 Ngành nông nghiệp có lịch sử vài trăm năm này của Mỹ đang có nguy cơ sụp đổ vì...
Chính sách thuế quan của nước Mỹ đột ngột quay ngoắt 180 độ sau vài tuần hạ nhiệt chính là thể hiện bên ngoài của quá trình hoạch định chính sách thương mại đầy kịch tính đã diễn ra bên trong Nhà Trắng.
Trong khi thương nghiệp chính là vấn đề trung tâm của chính sách kinh tế năm 2018, nội các của ông Trump cũng đã qua nhiều đảo lộn bởi những dị đồng ý kiến về chuyện có nên áp thuế một cách cứng rắn để buộc các nước khác phải nhượng bộ hay không. Ông Trump thường khuyến khích các cấp dưới của mình tranh luận, và không ít lần nhiều quan chức cấp cao rơi vào cảnh "lên voi xuống chó" tùy theo các mục tiêu luôn thay đổi của ngài Tổng thống.
Trong nhóm các quan chức đảm đang vấn đề thương mại, cuộc cạnh tranh dành sự ủng hộ của Tổng thống rất ác liệt. Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer, cố vấn Peter Navarro, Giám đốc Hội đồng kinh tế quốc gia Larry Kudlow và một số người dị kì xuyên đua ganh với nhau. Hồi đầu tháng 5, trong khi Mnuchin trì hoãn 1 cuộc chiến tranh thương mại thì Navarro đã tái phát động nó. Kết quả là nước Mỹ phát đi những tín hiệu đầy mâu thuẫn về đích mà mình muốn đạt được.
Mnuchin vs Lighthizer
Cách đây không lâu, Mnuchin từng là 1 ngôi sao đang lên. Ông theo đuổi chiến lược thân thiện với thị trường, muốn thương thuyết để Trung Quốc tăng mua hàng hóa dịch vụ của Mỹ đồng thời giảm bớt các rào cản nhập cảng. Các lệnh trị, cấm vận không nằm trong kế hoạch của ông.
Tuy nhiên giờ đây Mnuchin đã thất thế và ngôi sao mới là Lighthizer – người ưa chuộng cách tiếp cận rắn rỏi và đang vận động tích cực để sử dụng thuế như 1 cách để buộc Trung Quốc phải thực hành những thay đổi căn bản trong nền kinh tế của họ. Ông muốn Trung Quốc cắt giảm trợ cấp cũng như các chính sách hỗ trợ khác cho doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động trong ngành công nghệ cao để cuộc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp này và doanh nghiệp quốc tế trở thành công bằng hơn.
Không giống như những Bộ trưởng Tài chính đời trước, Mnuchin (55 tuổi) không quản lý danh mục đầu tư ở Trung Quốc của Mỹ. ban sơ ông Trump giao nhiệm vụ này cho Bộ trưởng thương nghiệp Wilbur Ross. Ông Ross bị thất sủng khi các cuộc thương lượng mà ông thực hành với Trung Quốc hồi giữa năm ngoái bị Tổng thống cho là "quá thơ ngây".
Trước đó, Robert Porter – 1 cựu cố vấn cấp cao – cũng đã rứa làm cho quá trình ra quyết định của Tổng thống trở thành "mượt mà" hơn. Hàng tuần ông đều tổ chức các cuộc họp với những nhân vật mấu chốt, gặp riêng Tổng thống Trump và trình lên những ý kiến đa chiều. Các quan chức được yêu cầu tổng hợp và san sớt các số liệu mà họ dùng để đưa ra kết luận. Họ sẽ ngừng chỉ trích lẫn nhau bằng cách vào phòng Bầu dục miêu tả quan điểm của mình với Tổng thống.
Tuy nhiên Porter đã từ nhiệm hồi tháng 2 trước buộc tội ông lạm dụng 2 người vợ cũ dù ông đã lên tiếng phủ nhận. Vắng bóng Porter, quy trình bị hủy bỏ và mọi thứ rối tung vì ai cũng ra sức biểu đạt. Ông Trump đồng ý áp thuế lên nhôm và thép du nhập – một trong những lý do khiến Gary Cohn, cố vấn kinh tế hàng đầu và từng dẫn đầu nhóm phản đối thuế trong Nhà Trắng, ra đi.
Mnuchin đã thế khẳng định bản thân trong những tháng đầu năm 2018. Ông vận động chuồng tiêu để có 1 phái đoàn tới Bắc Kinh thương lượng về vấn đề thương nghiệp, nhưng cố gắng bị cản đường bởi Lighthizer. Ngày 20/4, Tổng thống chấp nhận đề nghị của Mnuchin nhưng lại bổ sung thêm cả Lighthizer và Navarro vào đoàn thương lượng. Là tác giả của một số cuốn sách có cái nhìn bị động về Trung Quốc tiêu biểu là cuốn "Chết bởi Trung Quốc", Navarro khiến đoàn thương thuyết không được chào đón ở Bắc Kinh.
Mnuchin tận dụng chuyến đi tới Bắc Kinh ngày 5/3 để thay đổi mối quan hệ Mỹ - Trung đang "căng như dây đàn". Trong những ngày đầu tiên, đoàn thương thảo đi chung với nhau nhưng sang ngày thứ 2 Mnuchin và các quan chức Trung Quốc sắp xếp lại lộ trình để Mnuchin có thể gặp riêng Liu He – cố vấn kinh tế cao cấp của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Ông Navarro rất tức giận vì cho rằng đây là hành động lạm quyền, nhưng rút cuộc lần này Mnuchin đã chiến thắng và ông Liu sẽ tới Washington vào ngày 15/5. thông tin từ Nhà Trắng cho biết Bộ trưởng Tài chính "sẽ dẫn dắt các cuộc bàn bạc", thậm chí Navarro không có tên trong danh sách các quan chức đón tiếp ông Liu.
Đó chính là công thức mà Trung Quốc đang ngần. Ở Bắc Kinh, các quan chức Trung Quốc rất đề cao Mnuchin, luôn nói với các lãnh đạo doanh nghiệp nước ngoài đến thăm Trung Quốc rằng Bộ trưởng Tài chính Mỹ đang thay hạ nhiệt găng tay thương mại như thế nào.
Đầu tháng 5, Tổng thống Trump vẫn ủng hộ kế hoạch của Mnuchin mà theo đó sẽ đàm phán để Trung Quốc tăng mua hàng hóa Mỹ và xóa bỏ các rào cản thương nghiệp. Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều sẽ diễn ra vào đầu tháng 6, và ông Trump cần sự giúp đỡ của Trung Quốc.
Khi tới Washington, ông Liu He được Tổng thống Mỹ mời tới Nhà Trắng. dự kiến ban sơ cuộc gặp chỉ kéo dài 15 phút nhưng đã lên tới 45 phút. Sau đó ông Kudlow nói rằng Trung Quốc đã yêu cầu mỗi năm sẽ mua thêm "chí ít 200 tỷ USD" hàng hóa Mỹ.
Bắc Kinh cũng chỉ đạo truyền thông quốc gia trong các bài viết hay mô tả Trung Quốc ít quan hoài hơn đến việc phát triển công nghệ - điều khiến Washington lo lắng, thay vào đó hãy tụ tập nói về việc nhập cảng thêm hàng hóa Mỹ.
Bão vẫn nổi lên
Nhưng sự tĩnh lặng bề ngoài lại đang che giấu 1 cuộc khủng hoảng đang leo thang trong Nhà Trắng. Đến giữa tháng 5, các quan chức an ninh Mỹ bị thuyết phục rằng Trung Quốc không có thái độ hăng hái đối với cuộc gặp lịch sử giữa ông Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, do đó họ không cần phải nhún nhường trước Bắc Kinh nữa. Kết quả là nhóm này quay sang ủng hộ ý tưởng phải rắn rỏi hơn với Trung Quốc của ông Lighthizer.
Ngày 18/5, ngày thương lượng rốt cục của ông Liu ở Washington, một nhóm các quan chức thương nghiệp xông vào phòng Bầu dục. Tổng thống nói với Mnuchin rằng ông muốn những cam kết cụ thể chứ không phải là những lời hứa mơ hồ.
Ngày 20/5, Mnuchin phát biểu trên kênh Fox News rằng "chúng ta đang trì hoãn chiến tranh thương nghiệp". Nhưng làn sóng chống lại ông đang dâng lên mạnh mẽ. Vài giờ sau phát biểu của ông, văn phòng đại diện thương mại Mỹ phát đi Thông báo Mỹ sẽ sử dụng "mọi công cụ pháp lý để bảo vệ công nghệ của mình chuẩn y thuế quan". Như vậy chẳng có "thỏa thuận ngừng bắn" nào cả.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin.
Mnuchin còn bị chỉ trích trên sóng truyền hình. Một trong những phát thanh viên mà Tổng thống Trump chuộng, Lou Dobbs của Fox Business Network, chỉ trích phe ủng hộ toàn cầu hóa đã cho phép Trung Quốc xâm phạm quyền sở hữu trí óc và duy trì thâm hụt thương nghiệp đồ sộ với Mỹ. "Mnuchin quá tốt với Trung Quốc. Về cơ bản thì ông ấy đã dính dấp và đưa cho Trung Quốc thứ mà họ muốn".
Ngày 22/5, tờ Washington Post như trêu tức khi lên bài bình luận "Cuộc chiến thương nghiệp với Trung Quốc của Tổng thống đã chấm dứt. Trung Quốc đã thắng".
Những lời lẽ này "gặm nhấm" Tổng thi bang lai xe a1 thống Trump, người rất ghét bị coi là quá mềm với Bắc Kinh. Ngay sau đó ông đã họp khẩn với nhóm cố vấn thương nghiệp của mình và yêu cầu 1 phản ứng mạnh mẽ hơn. Sau cuộc họp, 1 nhóm nhỏ hơn ra đời, đi ngược lại với những mong muốn của Mnuchin.
Áp lực buộc ông Trump phải hành động gia tăng hơn nữa sau khi Tổng thống bị chỉ trích vì nội các của ông nới lỏng lệnh trị đối với tập đoàn ZTE (đây vốn là động thái được thiết kế để buộc Trung Quốc phải nhượng bộ).
Như vậy chỉ trong 10 ngày, Mỹ gạt bỏ cuộc thương thuyết về 1 "lệnh ngừng bắn" trên mặt trận kinh tế sang một bên, tuyên bố đang chuẩn bị để áp đặt thuế quan lên số hàng hóa nhập cảng từ Trung Quốc trị giá khoảng 50 tỷ USD. Mỹ cũng bắn tiếng với EU, Mexico và Canada rằng nhôm và thép mà họ xuất sang Mỹ sẽ bị áp thuế, song song đe dọa làm rưa rứa với ô tô nhập cảng.
"Một cách dứt khoát, Tổng thống chính là người chỉ đạo chính sách thương mại của nước Mỹ", ông Kudlow nói với tờ The Wall Street Journal.
Bầu không khí mơ hồ và bất ổn đắp khắp thế giới, từ Trung Quốc đến châu Âu hay những nước hàng xóm châu Mỹ. Chiến tranh thương mại trực chờ bùng nổ. Thái độ hiếu chiến của Mỹ khiến các đối tác thương nghiệp bị Mỹ tấn công quay sang kết đoàn với nhau. Tại cuộc họp trước thềm hội nghị G7 ở Canada cách đây không lâu, ông Mnuchin bị Bộ trưởng Tài chính các nước tổng công kích. Và chính ông Trump cũng bị "bỏ rơi" ở G7.
Thu Hương
Theo Trí thức trẻ/WSJ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét