Cách đây 30 năm, ngày 15/11/1988, Liên Xô cho ra mắt con tàu vũ trụ tái dùng đầu tiên mang tên Buran. Con tàu này thuộc dự án siêu tốn kém hàng tỷ USD, lớn nhất chưa từng có trong lịch sử thám hiểm không gian. Nó được đưa vào không gian bằng hoả tiễn đẩy siêu mạnh Energia, bay hai quành quỹ đạo địa cầu và sau đó trở về bệ phóng ban sơ.
Chuyến bay được thực hành bằng chế độ tự động hoàn toàn, không có người điều khiển. Đây là lần trước hết trong lịch sử xuất hiện một tàu vũ trụ có khả năng tự hành, hạ cánh theo lộ trình cài đặt trước như vậy.
Sau chuyến bay vào vũ trụ trước hết của Buran, báo chí Liên Xô hứa hẹn nhiều về một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực thám hiểm không gian. Nhưng trên thực tế chuyến bay ra mắt của tàu Buran, dù rất thành công lại chính là chuyến bay rút cuộc của nó. Chuyến bay được thực hành bằng chế độ tự động hoàn toàn, không có người điều khiển.
Đây là lần trước hết trong lịch sử xuất hiện một tàu vũ trụ có khả năng tự hành, hạ cánh theo lịch trình cài đặt trước như vậy.
Và dự án đầy hứa “tàu vũ trụ Liên Xô”, song song là dự án vĩ đại rút cuộc của tổ quốc Liên Xô đã bị từ.
Kỷ nguyên mới về tàu vũ trụ tái sử dụng
Vào những năm 1970, các kỹ sư hàng không vũ trụ Mỹ đã quyết định chấm dứt kỷ nguyên của các loại tàu vũ trụ sử dụng một lần. Họ nhận thấy đã đến lúc phải thiết kế một loại tàu vũ trụ tái sử dụng mới, không chỉ hoạt động trong không gian mà còn phải trở về địa cầu thành công. Đó là lý do chương trình tàu vũ trụ tái dùng của Mỹ ra đời.
Người Mỹ tin rằng, với các con tàu này, những chuyến bay vào không gian sẽ có uổng thấp hơn nhiều. Nhưng lịch sử lại chứng minh ý kiến đó là sai lầm. Mỗi chuyến bay được thực hiện bằng tàu vũ trụ tái dùng tiêu tốn khoảng 1,5 tỷ USD, điều này đã khiến dự án khép lại vào năm 2011.
Vào thời điểm những năm 1970-1980, tàu vũ trụ được xem là một đột phá mới trong lĩnh vực thăm dò vũ trụ. Vượt qua hiềm nghi ban đầu, Liên Xô đã nhanh chóng bắt tay thiết kế tàu vũ trụ tái dùng, mang tên Buran.
Nhà lãnh đạo Liên Xô đã giao nhiệm vụ cho các kỹ sư chế tạo một tàu vũ trụ theo kiểu Mỹ do người Mỹ đã qua một chặng đường dài thể nghiệm và khắc phục những sai lầm. Bảy năm sau khi tàu con thoi Columbia trước tiên của Mỹ được phóng vào năm 1981, tàu Buran của Liên Xô đã thực hiện chuyến bay huyền thoại.
Bản sao tàu vũ trụ Mỹ?
Tàu vũ trụ Buran của Liên Xô có vẻ ngoài trông giống tàu con thoi Columbia của Mỹ. Tuy nhiên do ra đời muộn 7 năm so với tàu con thoi của Mỹ nên Buran đã tránh được những sai trái của đối thủ, tiến bộ hơn nhiều lần.
Buran có thể ở trên quỹ đạo 30 ngày, dài gấp đôi so với tàu Columbia. Nó có thể chở 30 tấn hàng hóa, trong khi tàu con thoi của Mỹ chỉ chở được 24 tấn.
Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là tàu vũ trụ Buran có thể bay và hạ cánh theo cơ chế tự động, điều này đã được tả một cách hoàn hảo trong lần bay độc nhất vô nhị của nó.
uổng quá đắt đỏ
dù rằng Buran là một bước đột phá thực thụ về kỹ thuật, nhưng nó quá đắt đỏ đối với Liên Xô thời bấy giờ - khi quốc gia này đã chi một số tiền đồ sộ cho nhiều dự án lớn trong hơn 10 năm. Dự án Energia-Buran tiêu tốn tổng cộng hơn 16 tỷ rúp. Số tiền này có thể được dùng để xây dựng một khu thị thành lớn cho 10 triệu người dân.
Thêm vào đó, chi phí cho một chuyến bay của Buran cũng rất cao, trong khi việc sử dụng các tên lửa đẩy Proton và Soyuz dùng một lần rẻ hơn nhiều. Ý tưởng phát triển Buran thành oanh tạc cơ vũ trụ cũng bị tự do quan hệ Liên Xô-Mỹ vào cuối những năm 1980 đã bớt căng thẳng.
Kỹ sư Stanislav Aksyonov, người từng tham dự dự án này nhớ lại: “Tàu vũ trụ tái dùng chung cục cũng không thể sử dụng được nữa. Sau chuyến bay trước tiên trên thân tàu xuất hiện nhiều vết nứt và các kỹ sư cần phải thực hành công cuộc đại tu lớn”.
Như vậy, dự án lớn rốt cục của Liên Xô đã bị đóng băng vào năm 1990 và chính thức khép lại vào thời kỳ hậu Liên Xô, năm 1993. Đã có 5 chiếc tàu Buran được chế tạo, nhưng chỉ có 2 chiếc được giữ lại đến hiện tại, ở Nga và Kazakhstan.
Tàu được gắn lên mô hình tên lửa đẩy và trưng bày tại trường bay Vũ trụ Baikonur. Ngày 12/5/2002, mái lầu xanh tàu vũ trụ sập trong quá trình tu tạo, chôn vùi niềm kiêu hãnh một thời của ngành Hàng không Vũ trụ Liên Xô./.
Vén màn bí hiểm “nghĩa địa tàu vũ trụ” trong lòng yên bình Dương VOV.VN - Point Nemo là nơi an nghỉ rốt cuộc của những con tàu vũ trụ, hay các trạm vũ trụ đã ngừng hoạt động.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét