Tuổi dậy thì được đánh dấu bằng chu kỳ kinh nguyệt trước hết. Trong thời kỳ này, sự thất thường về kinh nguyệt với những hiện tượng như: hành kinh thất thường, rong kinh, chậm kinh, bế kinh... có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm sinh lý của trẻ. ba má cần lưu ý những diễn tả bất thường gì ở con gái? Cách xử lý như thế nào? Các bậc bố mẹ có thể tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Dậy thì muộn
Tuổi dậy thì ở bé gái phụ thuộc vào nhiều nhân tố như: di truyền, dinh dưỡng, giáo dục thể chất và văn hóa, sự phát triển của từng lớp, sự bùng nổ thông tin... Ngày xưa ông bà ta có câu “nữ thập tam, nam thập lục” tức thị trẻ gái 13 tuổi và trẻ trai 16 tuổi sẽ có các bộc lộ của dậy thì. Ngày nay câu này không còn thích hợp nữa, tuổi dậy thì của trẻ đã sớm hơn. Theo thống kê cho thấy, tuổi dậy thì nhàng nhàng của trẻ gái là 10 tuổi tại Mỹ và các nước châu Âu; 11 tuổi ở Trung Quốc. Ở Việt Nam chưa có thống kê nhưng có thể có đặc tính giống với người Trung Quốc.
Ảnh hưởng của nội tiết tố nữ lên niêm mạc tử cung trong vòng kinh.
Nếu trẻ gái có kinh muộn trên 16 tuổi gọi là dậy thì muộn. căn do là do buồng trứng kém phát triển hoặc phát triển muộn; do thân thiếu dinh dưỡng hoặc bệnh tật.
Khi thấy con có diễn đạt dậy thì muộn, trong độ tuổi từ 13 đến 15, vẫn chưa có kinh, cha mẹ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho con để con phát triển toàn diện về thể chất. Trường hợp con 18 tuổi vẫn chưa có kinh, cần đưa con đi khám tại các chuyên khoa sản phụ để tìm duyên cớ và có hướng điều trị hiệp.
Rong kinh
bình thường, thời gian có kinh của thiếu nữ từ 3 đến 5 ngày. Gọi là rong kinh khi thời gian có kinh kéo dài trên 7 ngày. bộc lộ là: kinh ra nhiều; trẻ có da xanh mét, thiếu máu, mỏi mệt...
chăm chút xử lý: trong thời kì diễn ra kinh nguyệt, trẻ cần hạn chế làm những việc nặng, đặc biệt mang vác, xách nặng... để tránh rong kinh. Tránh nghĩ suy nhiều, vì stress cũng là Nguyên nhân ảnh hưởng đến lượng kinh trong thời kì kinh nguyệt.
Nếu rong kinh không được điều trị sẽ dẫn đến các nguy cơ: nhiễm khuẩn do ra huyết kéo dài tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến viêm đường sinh dục. Viêm nhiễm lan tỏa lên hai vòi trứng, làm hẹp hoặc tắc hai vòi trứng, gây chửa ngoài tử cung hoặc vô sinh. Rong kinh cũng có thể gây rối loạn phóng noãn (rụng trứng) là một căn do gây vô cơ. cho nên, ba má cần điều trị sớm căn bệnh này cho con.
Vô kinh
Con gái quá 18 tuổi mà vẫn chưa có hành kinh gọi là vô kinh. nguyên cớ có thể do: rối loạn nội tiết của trục dưới đồi tuyến yên và buồng trứng với các biểu đạt vú nhỏ, không có lông mu, lông nách, cửa mình nhỏ. Do rối loạn nhiễm sắc thể giới tính. Do sự thất thường ở bộ phận sinh dục (không phát triển một phần hoặc hoàn toàn). Dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục như: không có tử cung hoặc buồng trứng, bệnh nhân sẽ thực thụ bị vô kinh.
Xử lý: quờ quạng các trường hợp vô kinh đều phải được khám và điều trị tại các cơ sở chuyên khoa sản của các bệnh viện.
Bế kinh
Thiếu nữ vẫn có kinh nguyệt thông thường nhưng huyết dịch bị ứ lại, không chảy ra ngoài gọi là bế kinh. căn nguyên do cơ quan sinh dục không phát triển một phần. Do màng trinh không có lỗ hoặc lỗ quá hẹp. Các triệu chứng bế kinh gồm: đến tuổi dậy thì, thiếu nữ bị đau bụng vùng dưới đều đặn hằng tháng, mỗi lần 3-4 ngày, sau đó trở lại thường nhật. Những tháng sau, đau tăng hơn trước 5-6 lần, sau đó xuất hiện một khối trên xương mu khiến bệnh nhân đớn đau oằn oại. Bệnh nhân thấy nặng, căng tức ở âm hộ. Khi vén 2 môi bé sẽ thấy màng trinh bị huyết kinh làm giãn căng và có màu tím.
Cách điều trị: bế kinh do màng trinh không thủng thì cần rạch thủng màng trinh thì huyết kinh sẽ thoát ra ngoài. Bế kinh do khuyết thiếu ở âm đạo: do âm đạo có vách ngăn ngang hoặc không phát triển ở đoạn dưới nên huyết kinh không chảy ra ngoài được thì phải cắt vách ngăn hoặc mổ tạo hình phần âm đạo không phát triển. Bế kinh do không có âm đạo: cơ quan sinh dục chỉ có tử cung và buồng trứng mà không có âm đạo nên huyết kinh bị đọng lại trong tử cung và tràn lên vòi trứng phải giải phẫu tạo hình âm đạo.
Nếu thiếu nữ bị bế kinh không được phát hiện và điều trị, sẽ dẫn đến các nguy cơ: huyết kinh không thoát ra được sẽ làm căng phồng tử cung rồi tràn lên vòi trứng, gây căng giãn. Lâu ngày, niêm mạc ở 2 cơ quan này bị phá hủy, vòi trứng có thể vỡ ra do căng giãn quá mức, hậu quả là bệnh nhân không thể có thai. Sự đọng huyết kinh còn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm tử cung, vòi trứng sau đó vỡ ra gây viêm ổ bụng, viêm phúc mạc rất hiểm nguy.
Để hạn chế nguy cơ do các chứng bệnh bất thường kinh nguyệt gây ra, khi thấy con gái ở tuổi 13-16 mà chưa hành kinh, hoặc đau bụng hàng tháng mà không có kinh... cha mẹ cần đưa các cháu đến khám và điều trị ở chuyên khoa sản của bệnh viện.
BS. Nguyễn Bùi Kiều Linh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét