TP HCM sẽ không bảo tồn tòa nhà 130 tuổi

Ngày 2/5, nói trong cuộc họp báo của UBND TP HCM, Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Nguyễn tao nhã cho biết, thành phố xem xét rất kỹ khi chọn phương án thiết kế, nâng cấp trụ sở HĐND - UBND TP HCM. Trong đó, tòa nhà gần 130 năm tuổi hiện là hội sở Sở thông báo - Truyền thông (59-61 Lý tự tôn, quận 1) có thể bị đập bỏ.

"Công trình này không nằm trong danh mục di tích của ngành Văn hóa - Thể thao nên đô thị quyết định không bảo tàng. Có rất nhiều người phân vua sự nhớ tiếc với công trình kiến trúc cũ, luôn có rất nhiều thứ khiến chúng ta như vậy, song cũng phải tùy vào từng cảnh ngộ chứ không phải lúc nào cũng đem tâm sự ra tiếc", ông Nhã nói.

Theo Giám đốc Sở Quy hoạch, trên thế giới có nhiều cách giữ giàng các công trình cũ như: giữ nguyên hiện trạng, giữ lại một số nét đặc biệt, hoặc giữ lại phê duyệt các mô hình... Trong đó, chỉ những công trình được công nhận là di tích mới được giữ nguyên hiện trạng để thế hệ tương lai có cảm nhận về văn hóa, kiến trúc xưa.

Tòa nhà 59-61 Lý tự tôn. Ảnh: Hữu Nguyên.

Chánh văn phòng UBND TP HCM Võ Văn Hoan cũng san sớt thêm, việc xây dựng trọng điểm hành chính đã được đô thị trằn trọc từ khá lâu. Nhiệm kỳ lãnh đạo trước đã tổ chức thi tuyển, chọn được phương án nhưng Chính phủ sau đó yêu cầu tạm dừng.

Thời điểm đó, thành thị đã đề nghị bảo tàng tòa nhà 59-61 Lý tự tôn vì là di tích lịch sử nhưng không ban ngành nào xác nhận. Đơn vị thiết kế đưa ra phương án sẽ dời tòa nhà vào chính giữa đường Lý Tự Trọng (giới hạn bởi đường Pasteur và Đồng Khởi) nhưng cách này rất tốn kém.

"Tòa nhà này không nằm trong danh mục bảo tàng. thành thị xin chia sẻ quan điểm của các chuyên gia và cũng đã nghiên cứu rất nhiều, song chúng ta có nhiều cách bảo tồn để gợi lại cho dương thế sau hiểu về Sài Gòn kiến trúc xưa", ông Hoan nói và cho biết chính quyền thành phố luôn bằng lòng những ý kiến trái chiều để điều chỉnh cho hạp.

TP HCM không có trọng điểm hành chính mới

Theo Chánh văn phòng UBND đô thị, thiết kế đang được trưng bày là dự án nâng cấp, cải tạo hội sở HĐND - UBND hiện hữu, chứ không phải là xây trung tâm hành chính của thành phố.

"Nếu giao hội các sở ngành về một chỗ để xây trung tâm hành chính giống như Đà Nẵng, Bình Dương, hay Quảng Ninh thì TP HCM phải có quy mô gấp 10 lần. Điều này sẽ dẫn đến công tác quản lý, điều hành, an ninh rất phức tạp. Các ý tưởng xây dựng trọng điểm hành chính ở Thủ Thiêm hay Củ Chi để kích thích khu vực này phát triển cũng rất hay, tỉnh thành quý trọng nhưng khó có đủ đất để làm", ông Hoan nói.

Ngoài ra, để có chủ trương di dời trọng tâm hành chính đến một địa điểm khác không đơn giản. Sau khi nghiên cứu, đô thị thấy rằng để có trọng tâm hành chính hoạt động tốt, phục vụ người dân tốt, không phụ thuộc vào nhân tố cơ sở vật chất; quan trọng là dù các sở ngành ở đâu cũng có thể kết nối được với nhau.

"Để làm được điều đó thì phải đẩy mạnh công nghệ thông báo vào giải quyết thủ tục hành chính. Điều này cũng hiệp với xu thế xây dựng thành phố sáng dạ mà TP HCM đang hướng tới. Tuy nhiên, dù như vậy vẫn phải có một trọng điểm đầu não, được trang bị đương đại. Đây sẽ là nơi ra các quyết sách, chính sách quan yếu của thành phố", ông Hoan nói.

Tòa nhà hồi đầu thế kỷ XX.

Toà nhà số 59-61 Lý tự tôn (Sở thông báo và Truyền thông) - công trình được đánh giá có lịch sử lâu đời thứ hai của vùng đất Sài Gòn (chỉ sau căn nhà của Giám mục Bá Đa Lộc xây năm 1790 đang được bảo quản trong khuôn viên Tòa Tổng thi bằng lái a1 giám mục Sài Gòn).

Công trình do người Pháp xây vào những năm 1860, trước đây là Nha giám đốc Nội vụ (người dân gọi là Dinh Thượng thơ), có vai trò điều hành trực tiếp về các vấn đề dân sự, tư pháp và tài chính của thuộc địa. Về mặt chính quyền lúc bấy giờ, toà nhà có vai trò quan yếu chỉ sau Dinh Norodom (phiên bản trước của Dinh hợp nhất ngày nay).

Đến năm 1888, chức năng của cơ quan này được nhập vào Văn phòng Thơ Ký Thống đốc Nam Kỳ (213 Đồng Khởi). Vào đầu thế kỷ 20, toà nhà còn có tên là Văn phòng Chính phủ.

Công trình được xây theo kiến trúc thuộc địa Pháp, gồm một dãy nhà chính giữa xoay ra đường Lý tự tôn, nối với hai dãy nhà hai bên tạo thành hình chữ U ôm lấy khoảng sân ở giữa. Bên trong có bốn cầu thang gỗ dẫn lên tầng trên, nằm gần cổng ra vào và hai góc của tòa nhà.

Tính từ lúc được nâng cấp lần cuối (năm 1890) đến nay đã gần 130 năm, song tòa nhà vẫn giữ được hai chiếc cổng sắt được thiết kế tinh xảo và lối vào lát đá xanh. Nếu tính về lịch sử khi mới được xây dựng lần đầu thì công trình này đã gần 160 tuổi.

Hữu Nguyên