Tự sinh sản các sản phẩm bán dẫn ở trong nước là đích bấy lâu nay của Bắc Kinh. Và giờ đây việc Washington gần đây hạn chế xuất khẩu nhiều mặt hàng công nghệ đã khiến mục tiêu này trở thành thiết thực hơn bao giờ hết. Vấn đề là liệu Trung Quốc có thể chinh phục được thử thách này sau hàng chục năm thất bại hay không.
- 11-05-2018 CEO của Tencent đã trở nên người giàu nhất Trung Quốc như thế nào?
- 10-05-2018 Trước "vụ nổ Big Bang" của hệ thống tài chính, Trung Quốc đang trao cho các nhà...
- 16-11-2017 Phụ thuộc vào ngành bán dẫn, kinh tế Hàn Quốc đang đứng bằng một chân?
Chất bán dẫn
xuất hiện trong mọi thứ, từ điện thoại di động cho đến những máy chủ tạo nên một siêu máy tính. Dù
Trung Quốc
từ lâu đã làm chủ việc lắp ráp các sản phẩm có các linh kiện bán dẫn được sinh sản ở các nước khác (mà iPhone là ví dụ tiêu biểu nhất), thế nhưng giờ đây Bắc Kinh không muốn chấp nhận với vị trí chỉ là một nước lắp ráp nữa. Trung Quốc khát khao trở thành nhà kiến tạo ra nhiều sản phẩm và ý tưởng, đặc biệt là trong những ngành tiên tiến và mới mẻ nhất như ô tô tự hành. Để làm được điều đó, Trung Quốc cần phải sản xuất được sản phẩm bán dẫn của riêng mình.
Đây không phải là một thách thức nhỏ. Trung Quốc hiện là thị trường chip lớn nhất thế giới, nhưng chỉ tự sinh sản 16% lượng sản phẩm bán dẫn được dùng trong nước. Kim ngạch nhập khẩu các sản phẩm bán dẫn của Trung Quốc hàng năm lên tới khoảng 200 triệu USD, còn nhiều hơn cả kim ngạch du nhập dầu của nước này. Để xây dựng một ngành bán dẫn trong nước, Chính phủ Trung Quốc đã cắt giảm thuế cho các nhà sản xuất chip và dự kiến đầu tư 32 tỷ USD để trở nên nhà nước dẫn đầu thế giới về sản xuất và thiết kế. Thế như lịch sử đã chứng minh rằng chỉ chi tiền thôi là chưa đủ.
Sản phẩm bán dẫn sơ khai nhất của Trung Quốc được sản xuất vào năm 1956, không lâu sau khi công nghệ này ra đời ở Mỹ. Nhưng sự hỗn loạn của cuộc Cách mạng Văn hóa đã khiến những thành tựu mà các nhà khoa học và kỹ sư của nước này đạt được đều sớm "đổ sông đổ bể".
Khi Trung Quốc bắt đầu mở cửa nền kinh tế vào những năm 1970, giới chức nước này mau chóng nhận ra rằng các sản phẩm bán dẫn sẽ là bộ phận then chốt của bất kỳ một nền kinh tế dựa vào thị trường nào trong tương lai. Tuy nhiên, ngay từ lúc cử sự, cơ chế kế hoạch hóa giao hội tỏ ra là một trở lực lớn. Trong những ý tưởng ban đầu của chính phủ có sáng kiến nhập khẩu các sản phẩm bán dẫn đã qua dùng của Nhật Bản, nhưng các sản phẩm này đã trở thành lỗi thời trước khi chúng thật sự được du nhập vào Trung Quốc.
Những nỗ lực tốn kém để xây dựng một ngành công nghiệp bán dẫn trong nước từ con số 0 vào những năm 1990 đã trở nên chệnh choạng do tệ quan liêu, trì hoãn và thi bằng lái xe máy a1 không nhiều khách hàng có hứng các loại chip mà Trung Quốc sản xuất lúc đó.
Bên cạnh đó, một điểm yếu nữa là thiếu hụt nguồn vốn. Suốt hàng chục năm qua, các ngành cần nhiều cần lao, như lắp ráp điện thoại di động, là con đường làm giàu ở Trung Quốc. trái lại, sản xuất bán dẫn lại đòi hỏi phải đầu tư trước hàng tỷ USD và phải mất cả chục năm hơn mới thấy được kết quả. Năm 2016, chỉ riêng Intel đã đầu tư 12,7 tỷ USD vào hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D). Hầu như thường có doanh nghiệp Trung Quốc nào có khả năng hoặc đã từng đầu tư thẳng thừng như thế. Và các nhà kế hoạch hóa giao hội lại thường "né" kiểu tiêu xài rủi ro và lo xa như vậy.
Trung Quốc dường như nhận ra vấn đề này. Kể từ năm 2000, nước này đã chuyển hướng từ trợ cấp cho hoạt động sinh sản và nghiên cứu về bán dẫn sang cuộn vốn đầu tư bằng cổ phần, với hy vọng rằng các lực lượng trên thị trường có thể đóng vai trò lớn hơn. Tuy nhiên, vốn đầu tư lại tiếp kiến bị đặt sai chỗ, khi trong 18 tháng qua, Bắc Kinh đã đầu tư quá nhiều vào các nhà máy sản xuất bán dẫn, nhiều cơ sở trong số đó thiếu công nghệ thích hợp. Những nhà máy mở ra sau này có thể sẽ góp phần khiến thị trường chip nhớ rơi vào tình trạng dư cung, từ đó gây ra nhiều rắc rối về tài chính cho ngành sinh sản bán dẫn trong nước.
Không chỉ thế, có lẽ thách thức lớn nhất trong dài hạn đối với Trung Quốc là công nghệ. Dù Bắc Kinh mong muốn gây dựng ngành bán dẫn từ con số 0, nhưng những thay về công nghệ tốt nhất của nước này cũng đứng sau Mỹ cả một hoặc hai thế hệ. Giải pháp hợp lý nhất trong trường hợp này là mua lại công nghệ của các công ty Mỹ hoặc kết liên với họ. Đây cũng là con đường mà các công ty công nghệ hàng đầu của Nhật Bản, Hàn Quốc và đảo Đài Loan lựa chọn.
Thế nhưng, Trung Quốc lại chẳng thể làm điều rưa rứa. Những cầm của Bắc Kinh trong việc thâu tóm các công ty sinh sản bán dẫn của Mỹ (thường với giá cao ngất ngưỡng) thường bị chặn đứng vì các lý lo an ninh. Nhật Bản, Hàn Quốc cũng đặt các thương vụ thâu tóm của Trung Quốc dưới sự kiểm soát chặt đẹp như vậy. Chỉ tính từ năm 2015, các thương vụ mà Trung Quốc đề nghị mua lại các công ty bán dẫn Mỹ đạt giá trị lên đến 34 tỷ USD, nhưng Bắc Kinh chỉ "chốt" được số thương vụ trị giá 4,4 tỷ USD trên toàn cầu trong khoảng thời kì này.
Bất chấp những trở ngại nói trên, Trung Quốc trên thực tế đã đạt được những bước đi dài trong những năm gần đây. Các công ty như Spreadtrum Communications Inc. có trụ sở ở Thượng Hải đang thiết kế các sản phẩm bán dẫn cho điện thoại di động và các công nghệ khác, sau đó thuê gia công ở các nhà máy nước ngoài. Cùng lúc đó, các khoản đầu tư lớn vào các nhà máy sinh sản các công nghệ cũ hơn cũng đem lại cho các nhà quản lý, kỹ sư, và các nhà khoa học của nước này những bài học thiết thực trong việc làm thế nào để vận hành một công ty sản xuất bán dẫn .
Dù không một vắt nào trong số này giúp giới chức Trung Quốc đi đường tắt như họ muốn, nhưng chúng có thể đặt những viên gạch trước tiên để xây dựng nên một ngành công nghiệp bán dẫn mà nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã dành cả nửa thế kỷ để cầm gây dựng và nếm trải thất bại.
Khánh Ly
Theo Trí thức trẻ/Bloomberg
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét